Kun je gewichtsverliesmedicatie tijdens de Ramadan gebruiken?

Het korte antwoord: ja, dat kan. Wel brengt het mogelijke gezondheidsrisico’s met zich mee, waarvan hypoglykemie (een te lage bloedsuikerspiegel) de belangrijkste is. 

Stel bij het gebruik van de medicatie altijd je gezondheid voorop, zowel tijdens als buiten de Ramadan. Dat doe je door goed naar je lichaam te luisteren. Uitputting kan zowel lichamelijke als mentale stress veroorzaken. Als je vanwege gezondheidsredenen je vasten moet verbreken, kun je dit later vaak inhalen volgens de islamitische richtlijnen.

Goed om te weten‍

Medicijnen zoals Mounjaro (tirzepatide) en Ozempic (semaglutide) zijn relatief nieuw. De kans is dan ook groot dat dit de eerste keer is dat je de medicatie gebruikt tijdens de Ramadan. Dat het medicijn je helpt om je hongergevoel te verminderen, kan een voordeel zijn. Maar het gebruik brengt ook mogelijke complicaties met zich mee waar je rekening mee moet houden.

Zo kunnen GLP-1-medicijnen bijwerkingen veroorzaken, zoals misselijkheid, duizeligheid en een lage bloedsuikerspiegel. Tijdens de Ramadan kunnen deze effecten sterker zijn, omdat je slechts twee eetmomenten hebt: iftar (na zonsondergang) en suhoor (voor zonsopgang). Daarom is het belangrijk om je voedingspatroon hierop aan te passen en voldoende vocht en voedingsstoffen binnen te krijgen.

Stoppen met medicatie voor gewichtsverlies

We merken dat sommige mensen denken dat het beter is om even te stoppen met de medicatie, vanwege het vasten. Maar als je GLP-1-medicatie voor gewichtsverlies gebruikt, wordt stoppen tijdens de Ramadan afgeraden. 

Als je stopt, kan je eetlust terugkomen. Dit maakt het vasten extra moeilijk. Daarbij kun je (weer) last krijgt van bijwerkingen als je de behandeling hervat. 

Overweeg je te pauzeren? Overleg dan altijd eerst met je zorgverlener. 

In het kort: Je kunt afslankmedicatie blijven gebruiken tijdens de Ramadan. Wel is het belangrijk om goed naar je lichaam te luisteren. 

5 tips voor veilig vasten met gewichtsverliesmedicatie

Hoe je GLP-1-medicatie veilig kunt gebruiken tijdens de Ramadan? We geven je 5 tips voor vasten met diabetesmedicatie tijdens de Ramadan.

Tip 1: Neem je medicatie op een vast tijdstip

Zorg voor consistentie. Neem het medicijn elke week op dezelfde dag en hetzelfde tijdstip, zoals voorgeschreven door je arts.

Je kunt de medicatie nemen:

• Voor suhoor (de maaltijd voor zonsopgang)
• Na iftar (de maaltijd na zonsondergang)

Tip 2: Verhoog je dosis niet

Verhoog de dosis van je medicatie niet tijdens de Ramadan, maar doe dat minstens een maand van tevoren zodat je lichaam de tijd heeft eraan te wennen. Een dosisverhoging tijdens de vastenperiode kan bijwerkingen zoals misselijkheid, braken en uitdroging verergeren. 

Als je overweegt je dosis te wijzigen, overleg dan altijd eerst met je arts.

Tip 3: Let op een lage bloedsuikerspiegel

Het komt niet vaak voor dat GLP-1-medicatie hypoglykemie veroorzaakt, maar vasten kan dit risico verhogen. Wees alert op symptomen zoals:

• Hongergevoel
• Trillen of beven
• Plotseling zweten
• Vermoeidheid en duizeligheid

Bij ernstige hypoglykemie kunnen wazig zicht, een snelle hartslag en verwardheid optreden. Als je deze symptomen ervaart, met dan je bloedsuikerwaarde. Is de glucosewaarde <3,5 mmol/l? Neem dan direct een snelle bron van suiker, zoals vruchtensap of glucosetabletten, en raadpleeg je zorgverlener.

Tip 4: Eet gezond

Gezond vasten met afslankmedicatie doe je door buiten de vastenperiode volwaardige, gezonde maaltijden te eten. Dit ondersteunt je gezondheid, maakt het vasten makkelijker en helpt bij het minimaliseren van bijwerkingen. Houd deze richtlijnen aan:

• Vermijd grote of calorierijke maaltijden bij iftar en suhoor.
• Eet langzaam en begin met lichte voeding zoals dadels en soep.
• Kies voor vezelrijke koolhydraten en eiwitrijke maaltijden.
• Blijf gehydrateerd door tussen iftar en suhoor voldoende water (minstens 2 liter) te drinken.

Tip 5: Eet voldoende, zelfs als je geen honger hebt

Sla geen suhoor of iftar over, zelfs als je geen eetlust hebt. Voldoende eten helpt je lichaam om het vasten vol te houden en voorkomt dat je voedingsstoffentekorten oploopt.

Door deze tips te volgen, kun je veilig en gezond vasten terwijl je je gewichtsverliesmedicatie blijft gebruiken. Raadpleeg altijd je arts bij twijfel of klachten.

In het kort: Eet gezond en voldoende en gebruik je medicatie consequent, om veilig te kunnen vasten.

Voedingsadvies voor een gezonde Ramadan met afslankmedicatie

Als je gewichtsverliesmedicatie gebruikt tijdens de Ramadan, is het extra belangrijk om bewust met je voeding om te gaan. Volg daarom de volgende adviezen.

Eet een volwaardige maaltijd bij iftar en suhoor

Zorg ervoor dat wat je buiten de vastenperiode eet rijk is aan voedingsstoffen, zoals eiwitten, gezonde vetten en vezels. Dit zorgt ervoor dat je lichaam goed kan functioneren, helpt je energieniveau stabiel te houden en voorkomt bloedsuikerschommelingen. 

Suhoor (maaltijd voor zonsopgang)
Kies voor complexe koolhydraten, magere eiwitten en gezonde vetten voor langdurige energie. Vermijd zoute voedingsmiddelen om overmatige dorst overdag te voorkomen.

Iftar (avondmaaltijd)

Begin met een kleine portie dadels en water, gevolgd door een volwaardige maaltijd met veel groenten, en eiwit- vezelrijke voeding. 

Hydrateer!

Vasten kan leiden tot uitdroging. Het is daarom heel belangrijk om voldoende water te drinken tussen iftar en suhoor. Streef naar minimaal 2 liter water per nacht om je vochtbalans op peil te houden. 

Vermijd suikerhoudende dranken, want die kunnen een plotselinge bloedsuikerpiek veroorzaken. En beperk cafeïnehoudende dranken zoals koffie en thee, omdat deze vochtverlies versnellen. 

Let op: het kan zijn dat je door je medicatie minder dorst hebt. Hou bij hoeveel je drinkt om zeker te weten dat je voldoende hydrateert. 

Voorkom overeten na het vasten

Als je overdag vast is de verleiding groot om ‘s avonds te veel te eten. Zorg ervoor dat je voedzame maaltijden eet en niet overeet, om misselijkheid en andere ongemakken te voorkomen.

Luister naar je lichaam

Voel je je erg moe, duizelig of misselijk? Dan heeft je lichaam mogelijk moeite met de combinatie van vasten en medicatie. Neem deze signalen serieus en forceer jezelf niet. Als je klachten ervaart, overleg dan met je zorgverlener of imam over mogelijke aanpassingen in je medicatie of voedingspatroon.

Praktische tips voor gezond eten tijdens de Ramadan

• Sla suhoor niet over
  Deze maaltijd heb je nodig om je energieniveau stabiel te houden gedurende de dag.
• Breek je vasten op een lichte manier
  Begin met dadels, fruit en water om je bloedsuikerspiegel geleidelijk te laten stijgen.
• Kies gezonde bereidingswijzen
  Grill, bak of gebruik een airfryer in plaats van te frituren.
• Vermijd suikerrijke en vetrijke maaltijden
  Deze kunnen je energieniveau negatief beïnvloeden en gewichtsverlies bemoeilijken.
• Eet de juiste koolhydraten
  Volkoren granen, groenten en fruit geven langdurige energie. Vermijd snelle suikers zoals snoep en witte rijst.

Door bewuste voedingskeuzes te maken en goed naar je lichaam te luisteren, kun je op een gezonde manier vasten én de voordelen van je medicatie optimaal benutten.

In het kort: Eet buiten de vastenperiode volwaardig en gezond en hydrateer voldoende, om veilig te vasten terwijl je gewichtsverliesmedicatie gebruikt. 

Risico’s van gewichtsverliesmedicatie tijdens Ramadan

De combinatie van vasten en afslankmedicatie brengt risico’s met zich mee, waarvan hypoglykemie de belangrijkste is. Hypoglykemie treedt op wanneer je bloedsuikerspiegel te laag wordt en dit is een bekende complicatie van vasten tijdens de Ramadan [1,2].

Het risico op hypoglykemie komt niet alleen door de medicatie. Wanneer je lichaam meer glucose nodig heeft dan beschikbaar is, neemt de kans op hypoglykemie toe. Vasten zelf is daarom al een risicofactor [3].

Om het risico te verminderen, is het verstandig om een eventuele dosisaanpassing minstens vier weken vóór de Ramadan door te voeren. Dit helpt niet alleen het risico op hypoglykemie te verlagen, maar kan ook spijsverteringsklachten verminderen [4].

Daarnaast is het goed om te weten dat hypoglykemie meestal rond de vijfde dag na GLP-1-toediening optreedt [5]. Wees op dat moment extra alert op signalen van een te lage bloedsuikerspiegel.

Weinig onderzoek naar GLP-1-medicatie bij niet-diabetische personen

Zoals we eerder al noemden is het gebruik van gewichtsverliesmedicatie relatief nieuw. Hierdoor is er meer onderzoek nodig naar het gebruik van de medicatie tijdens de Ramadan door mensen die géén diabetes hebben. 

De medicatie werd oorspronkelijk ontwikkeld voor de behandeling van diabetes type 2, waardoor er inmiddels wel veel ervaring is met het gebruik ervan tijdens de vastenperiode. Dit heeft geleid tot advies dat ook van toepassing kan zijn voor mensen die deze medicijnen gebruiken voor gewichtsverlies.

Maar hoewel de gegevens van diabetespatiënten waardevolle inzichten kunnen bieden, zijn de omstandigheden voor niet-diabetici anders. Vooral omdat deze groep mogelijk een hoger risico op hypoglykemie heeft.

Er is dus nog veel te onderzoeken voordat er definitieve richtlijnen kunnen worden gegeven voor het gebruik van GLP-1-medicatie tijdens de Ramadan voor mensen zonder diabetes.

In het kort: Het grootste risico van het gebruik van gewichtsverliesmedicatie tijdens de Ramadan is hypoglykemie. Verder is er nog weinig onderzoek gedaan naar het gebruik van de medicatie bij mensen die geen diabetes hebben.

Wanneer moet je stoppen met vasten?

Vasten is een belangrijke religieuze verplichting, maar de Islam maakt uitzonderingen voor mensen bij wie vasten hun gezondheid kan schaden. Obesitas wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) erkend als een ziekte. Dit betekent dat je je gezondheid prioriteit kunt geven.

Stop onmiddellijk met vasten als je symptomen van hypoglykemie ervaart, zoals:

• Duizeligheid
• Zweten
• Verwardheid
• Trillen

Neem in die situatie direct een snelle bron van suiker, zoals vruchtensap of glucosetabletten, en eet daarna een gezonde snack om je bloedsuikerspiegel te stabiliseren.

Wanneer moet je actie ondernemen?

• Ernstige hypoglykemie (glucosewaarde <3,5 mmol/l): Verbreek je vasten en eet iets.
• Ernstige hyperglykemie (glucosewaarde >15 mmol/l): Neem contact op met je arts.

In het kort: Neem actie bij ernstige hypoglykemie en ernstige hyperglykemie.

Conclusie

Je kunt vasten tijdens de Ramadan terwijl je medicatie zoals Ozempic, Mounjaro of Wegovy gebruikt. Hierbij is het belangrijk dat je bewuste keuzes maakt en jezelf goed monitort. Volg je voorgeschreven behandeling, kies voor voedzame maaltijden en zorg voor voldoende hydratatie tijdens de uren buiten het vasten. Het allerbelangrijkste is om naar je lichaam te luisteren en bij klachten of twijfels contact op te nemen met je zorgverlener.

Ramadan Kareem! En alvast een gezegend Eid al-Fitr!

Heb je vragen over voeding, medicatie of GLP-1 bijwerkingen tijdens vasten? Neem gerust contact met ons op. We staan voor je klaar met persoonlijk advies.

Ramadan Mubarak!