9 hormonen die je gewicht bepalen (en hoe je ze in balans brengt)

Hormonen bepalen je gewicht

Hormonen zijn chemische boodschappers die je lichaam vertellen wat het moet doen. Ze beïnvloeden hoeveel trek je hebt, hoe snel je verzadigd bent, waar je vet opslaat en zelfs hoeveel energie je op een dag verbruikt.

Wanneer je hormonen in balans zijn, werken ze samen als een goed op elkaar ingespeeld orkest. Maar als er één of meer uit de maat spelen, bijvoorbeeld door stress, slechte slaap, verkeerde voeding of medische aandoeningen, raakt het hele systeem ontregeld.

Het gevolg: je hebt sneller honger, voelt je minder snel vol, slaat meer vet op en hebt minder energie om te bewegen.

Hier lees je meer over hoe hormonen je gewicht beïnvloeden. 

9 Hormonen die je gewicht beïnvloeden 

Hormonen zijn de regisseurs van je honger, verzadiging en vetopslag. Bij hormonale disbalans wordt afvallen geen kwestie van wilskracht, maar van biologie. Hieronder vind je de 9 belangrijkste hormonen die je gewicht sturen en tips om ze in balans te brengen.‍

1. GLP-1: het darmhormoon dat je helpt afvallen [1-4]

Na een maaltijd stijgt GLP-1. Dit hormoon helpt je bloedsuiker stabiel te houden en zorgt ervoor dat je je vol voelt. Maar bij mensen met obesitas werkt dit systeem vaak minder goed.

Medicatie als Ozempic en Wegovy, Mounjaro en Saxenda bootsen de werking van GLP-1 na en geven je lichaam als het ware een duwtje in de juiste richting.

Wat je merkt als je GLP-1 uit balans is

• Je hebt moeite om vol te raken. 
• Je blijft trek houden, zelfs na het eten.

Tips om GLP-1 in balans te brengen

• Eet voldoende eiwitten, vooral bij je ontbijt en lunch.
• Overweeg (in overleg) probiotica.
• Vul onze korte vragenlijst in om te kijken of je in aanmerking komt voor medicatie.
  

2. Insuline: je energieregisseur [5-12]

Insuline is het hormoon dat zorgt dat suiker uit je bloed je cellen in kan — waar het wordt gebruikt als brandstof. Maar bij veel mensen met overgewicht werkt dit proces minder goed. Je cellen worden minder gevoelig voor insuline, waardoor glucose blijft rondzweven in je bloed, in plaats van daar waar het hoort: in je cellen.

Het gevolg? Je hebt wel energie in je systeem, maar je cellen krijgen het niet binnen. Dat merk je aan vermoeidheid, hersenmist en weinig drive.

Wat je merkt als je insuline uit balans is

• Snel moe.
• Weinig zin om te bewegen. 
• Komt makkelijk aan, ook als je niet heel veel eet.

Tips om insuline in balans te brengen

• Beweeg regelmatig en afwisselend.
• Slaap voldoende.
• Eet omega 3-vetzuren (vette vis, noten, zaden).
• Pas je voeding aan: mediterraans, met veel groenten/olijfolie.
• Houd je gewicht gezond.
• Kies vezelrijke, langzaam verteerbare koolhydraten.
  

3. Leptine: geen verzadiging en geen motivatie [13-15]

Leptine is het hormoon dat je hersenen laat weten dat je genoeg gegeten hebt. Het helpt je verzadiging te voelen en motiveert je om actief te blijven. Maar bij obesitas raakt dit systeem vaak verstoord.

Je maakt leptine aan, maar je hersenen luisteren niet meer goed. Het gevolg? Je blijft eten, voelt je niet echt vol, en je motivatie om te bewegen zakt weg.

Wat je merkt als je leptine uit balans is

• Je hebt weinig energie
• Je herstelt traag.
• Het voelt alsof je voortdurend op halve kracht draait.

Tips om leptine in balans te brengen

• Breng je vetpercentage omlaag.
• Werk aan een regelmatig slaappatroon.
• Blijf in beweging, juist op dagen dat het niet vanzelf gaat.

4. Ghreline: het hongersignaal [16-17]

Ghreline is het hormoon dat je vertelt dat het tijd is om te eten. Het stijgt als je maag leeg is en daalt na een maaltijd. Maar na gewichtsverlies kan ghreline juist verhoogd blijven, waardoor je lichaam je blijft aansturen om te eten, ook als dat eigenlijk niet nodig is.

Het resultaat: aanhoudende trek, vooral vlak voor of tussen maaltijden in.

Wat je merkt als je ghreline uit balans is

• Je krijgt snel honger.
• Je hebt moeite om te stoppen met eten als je eenmaal begonnen bent.

Tips om ghreline in balans te brengen:

• Eet op vaste tijden.
• Zorg voor voldoende slaap.
• Probeer je gewicht zo stabiel mogelijk te houden.
  

5. Cortisol: stress maakt afvallen lastig [18-20] 

Cortisol is je stresshormoon. Handig bij korte stress, maar als het te lang hoog blijft, door slechte slaap, werkdruk of mentale onrust, gaat het tegen je werken.

Je slaat makkelijker vet op (vooral rond je buik), breekt spiermassa af en voelt je futloos. Ook je motivatie zakt weg, omdat je dopamine daalt.

Wat je merkt als je cortisol uit balans is

• Je voelt je zwaar
• Je bent moe.
• Je moet jezelf continu aansporen om iets te doen.

Tips om cortisol in balans te brengen

• Slaap voldoende.
• Beweeg regelmatig (maar niet te intens).
• Bouw momenten van rust in via mindfulness of meditatie.
• Beperk suikers en snelle koolhydraten.

‍
6. Oestrogeen: invloed op vetverdeling en energie [21-23]

Oestrogeen bepaalt voor een groot deel waar je vet opslaat, vooral bij vrouwen. Als je oestrogeen daalt, kan dat zorgen voor meer buikvet, een trager metabolisme en een hogere kans op insulineresistentie.

Je merkt het aan een veranderende lichaamsvorm, minder energie en moeite met gewicht beheersen, vooral rond de overgang.

Wat je merkt als je oestrogeen uit balans is

• Je komt vooral aan rond je buik.
• Je voelt je sneller moe dan je gewend bent.
  

Tips om oestrogeen in balans te brengen

• Houd je gewicht stabiel.
• Beweeg regelmatig.
• Vermijd sterk bewerkte voeding en suiker.
  

7. Testosteron: spierkracht = energie [24-26]

Testosteron speelt een grote rol in je spiermassa, herstel en drive, ook bij vrouwen. Maar te veel vetmassa kan de aanmaak onderdrukken. Bij een tekort verlies je spierkracht, herstel je trager en voel je je minder energiek.

Het lichaam schakelt als het ware terug naar de spaarstand. Bewegen voelt zwaarder en motivatie ontbreekt.

Wat je merkt als je testosteron uit balans is

• Je hebt moeite met inspanning.
• Je lijf voelt ‘uit’.
• Herstel duurt langer dan normaal.

Tips om testosteron in balans te brengen

• Doe aan krachttraining.
• Eet voldoende eiwitten.
  

8. Neuropeptide Y (NPY): honger & vetopslag [27-29]

NPY is een hormoon dat vrijkomt bij stress en vasten. Het zorgt ervoor dat je meer trek krijgt en minder energie verbruikt, een overlevingsmechanisme dat ooit handig was, maar nu vooral vetopslag stimuleert.

Bij een constant hoog NPY-niveau heb je vaker honger, vooral naar suiker en vet, en wordt afvallen een stuk moeilijker.

Wat je merkt als je NPY uit balans is

• Je hebt sterke cravings.
• Je hebt moeite je verzadigd te voelen.
• Je merkt dat je snel aankomt, vooral rond je buik.

Tips om NPY in balans te brengen

• Beweeg regelmatig.
• Verminder suiker- en vetrijke voeding.
  

9. Peptide YY (PYY) en CCK: de vergeten verzadigers [30-31]

PYY en CCK zijn darmhormonen die je een vol gevoel geven na het eten. Ze remmen je eetlust en helpen je stoppen. Maar bij overgewicht reageren ze vaak trager of zwakker.

Het resultaat: je voelt je pas laat verzadigd en blijft makkelijk dooreten, ook als je genoeg hebt gehad.

Wat je merkt als je YY en CCK uit balans zijn

• Je zit niet snel vol en blijft trek houden, vooral na koolhydraatrijke maaltijden.

Tips om YY en CCK in balans te brengen

• Eet eiwitrijk, vooral bij het ontbijt.
• Beweeg voldoende.
• Houd stress onder controle

Conclusie

Je gewicht is meer dan een optelsom van wat je eet en hoeveel je beweegt. Hormonen spelen een hoofdrol in hoe je lichaam reageert op voeding, stress en beweging. Door je leefstijl aan te passen, kun je veel van deze hormonen positief beïnvloeden. 

En soms kan medicatie een extra zetje geven. Vul onze korte vragenlijst in en ontdek of je in aanmerking komt voor een behandeling.